Enerji Piyasasında Faaliyet Gösteren Gerçek ve Tüzel Kişilerin Faaliyetlerini Bağımsız Denetim Kuruluşlarına Denetletmesi Hakkında
Enerji Piyasası Düzenleme Kurumundan:
KURUL KARARI
Karar No: 5507 Karar Tarihi: 03.03.2015
Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu’nun 03.03.2015 tarihli toplantısında; 4628 sayılı Enerji Piyasası Düzenleme Kurumunun Teşkilat ve Görevleri Hakkındaki Kanunun 5 inci maddesinin yedinci fıkrasının (j) bendi ve 9 uncu maddesinin ikinci fıkrasının (e) bendi kapsamında Enerji Piyasasında Faaliyet Gösteren Gerçek ve Tüzel Kişilerin Faaliyetlerini Bağımsız Denetim Kuruluşlarına Denetletmesi Hakkında aşağıdaki Karar alınmıştır.
MADDE 1- (Değişik:RG-01/10/2019-30905) Enerji piyasasında faaliyet gösteren ve aşağıda belirtilen;
A)Elektrik Piyasasında;
1) Elektrik Üretim Lisansı,
2) Dağıtım Lisansı,
3) Tarifesi düzenlemeye tabi olan Tedarik Lisansı,
B)Doğalgaz Piyasasında;
1) Dağıtım lisansı,
2) Tarifesi düzenlemeye tabi olan Depolama Lisansı,
3) İletim lisansı (boru hattı),
sahibi tüzel kişiler, faaliyetlerini, uygulamalarını, işlem, hesap ve mali tablolarını ilgili mevzuata uygun olarak, Enerji Piyasası Düzenleme Kurulunca yürürlüğe konulan yükümlülüklere ait düzenlemeler ve sahip oldukları lisansların ayrılmaz parçasını oluşturan genel ve özel hükümlere uygunluğunun bağımsız denetim kuruluşlarınca denetlenmesini sağlar ve denetim sonucunda düzenlenen raporu takip eden hesap dönem içerisindeki Mayıs ayının onbeşine kadar Kuruma bildirilir. Bildirimler, 27/05/2014 tarihli ve 29012 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Enerji Piyasası Bildirim Yönetmeliği kapsamında yapılır.
MADDE 2-(Değişik:RG-01/10/2019-30905) Bağımsız denetim yükümlülüğü bulunan lisans sahiplerinden aşağıda sayılanlar bağımsız denetim yaptırma yükümlülüğü dışında tutulmuştur.
a) Elektrik piyasasında faaliyet gösteren üretim lisans sahiplerinden, tesis bazında kurulu gücü 100 megavat (mekanik) ve altında olan Üretim Lisansı sahibi tüzel kişiler.
b) Elektrik piyasasında faaliyet gösteren Organize Sanayi Bölgesi (OSB) Üretim ve OSB Dağıtım Lisansı sahibi tüzel kişiler.
MADDE 3- 233 sayılı Kamu İktisadi Teşebbüsleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname hükümlerine tabi olup, elektrik veya doğal gaz piyasasında faaliyet göstermek üzere Kurumdan lisans almış olan teşebbüs, müessese ve bağlı ortaklıklar ile bunlardan 4046 sayılı Özelleştirme Uygulamaları Hakkında Kanuna tabi olarak özelleştirme kapsam ve programına alınanlar, bağımsız denetim yaptırma yükümlülüğü dışında tutulmuştur.
MADDE 4- Elektrik veya doğal gaz piyasasında faaliyet göstermek üzere Kurumdan lisans almış olan Kamu İktisadi Teşebbüsleri ile bunların müessese, bağlı ortaklık, işletme, işletme birimleri ve varlıklarının 4046 sayılı Özelleştirme Uygulamaları Hakkında Kanun hükümleri uyarınca özelleştirilmesi halinde, bağımsız denetim yükümlülüğü devir edildikleri yılı takip eden hesap döneminden itibaren başlar.
MADDE 5- Hesap dönemi içerisinde Kuruldan lisans alan tüzel kişilerin bağımsız denetim yaptırma yükümlülüğü takip eden hesap döneminden itibaren başlar.
MADDE 6- Bağımsız denetim kuruluşları denetimler sonucunda, denetlenen şirketin faaliyette bulunduğu piyasaya göre, Ek’te yer alan “Elektrik Piyasası Faaliyeti İzleme ve Değerlendirme Formu” (EK:1) veya “Doğal Gaz Piyasası Faaliyeti İzleme ve Değerlendirme Formunu” (EK:2) tanzim ederek bağımsız denetim raporlarına dahil edecek ve dahil edilen form ile düzenlenen bağımsız denetim raporları lisans sahibi tarafından Kuruma bildirimde bulunulacaktır.
MADDE 7- Bu Karar uyarınca bağımsız denetim yaptırmak zorunda olan denetlenenin, tabi olduğu diğer bir mevzuat dolayısıyla ya da herhangi bir mevzuata bağlı olmaksızın yaptırdığı bağımsız denetim ve bu denetim sonucu düzenlenen raporlar, söz konusu bağımsız denetimin Kamu Gözetimi Denetim ve Muhasebe Standartları Kurumu tarafından yetkilendirilmiş bağımsız denetim kuruluşları tarafından yapılmış olması ve denetlenene ait faaliyetlerin, uygulamaların, işlem, hesap ve mali tabloların; ilgili mevzuata uygun ve denetlenenin sahip olduğu lisansın ayrılmaz parçasını oluşturan genel ve özel hükümlere uygunluğunun denetlendiğini gösteren ek bir rapor düzenlemesi kaydıyla Kurumca geçerli sayılır.
MADDE 8- Aynı tüzel kişi tarafından aynı tür piyasa faaliyeti için alınan birden fazla lisans için tek bir bağımsız denetim yaptırılabilir. Bu mahiyetteki bağımsız denetim raporunda, her bir lisans kapsamındaki piyasa faaliyeti için ayrı bir bölümün yer alması zorunludur.
MADDE 9 – Bu Karar, yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
MADDE 10 – Bu Karar hükümlerini, Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu Başkanı yürütür.
EK-1 Elektrik Piyasası Faaliyeti İzleme ve Değerlendirme Formu
EK-2 Doğal Gaz Piyasası Faaliyeti İzleme ve Değerlendirme Formu
EK: 1
|
No
|
Konu
|
Yapılan Tespitler
|
|
1
|
Denetlenenin sermaye yapısında meydana gelen değişiklikler ve Ödenmiş Sermaye Yükümlülüğü
|
|
|
2
|
Yan ürün faaliyetleri ve piyasa dışı faaliyetler
|
|
|
3
|
Lisans sahibinin yıllık üretim/alış ve satış miktarı ile üretim maliyeti ve alış ve satış tutarları
|
|
|
4
|
Hesap ayrıştırımı
|
|
|
5
|
Tesis varlıklarını teminat altına alma zorunluluğu
|
|
|
6
|
Bağlantı ve/veya sistem kullanım anlaşmaları
|
|
|
7
|
Piyasa Mali Uzlaştırma Merkezi’ne (PMUM) kayıt yaptırma yükümlülüğü
|
|
|
8
|
Faaliyet ve ilerleme raporları
|
|
|
9
|
Yıllık lisans bedeli
|
|
|
10
|
Diğer hususlar
|
|
Elektrik Piyasası Faaliyeti İzleme ve Değerlendirme Formu:
AÇIKLAMALAR:
Yukarıdaki formda belirtilen maddeler aşağıda aynı sıra numarasıyla yapılan açıklamalar ışığında değerlendirilecektir:
1 - Denetlenenin lisansında yer alan ortaklık yapısıyla mevcut ortaklık yapısının karşılaştırılması neticesinde sermayenin % 10 (halka açık şirketlerde yüzde beş) veya daha fazlasını temsil eden payların doğrudan veya dolaylı olarak bir gerçek veya tüzel kişi tarafından edinilmesi, bir ortağa ait payların tüzel kişilik sermayesinin yüzde onunu aşması ve/veya anılan oranın altına düşmesi sonucunu veren pay edinimlerinin/pay devirlerinin tespiti halinde Kurul onayı alınarak lisansın tadil edilip edilmediği ya da lisans tadil talebinde bulunulup bulunulmadığı ile ilgili inceleme ve tespit çalışmalarını kapsar. Herhangi bir hisse devri söz konusu olmasa dahi, Kurul onayı alınmaksızın, mevcut hisseler üzerinde imtiyaz tesisi, imtiyazın kaldırılması veya intifa senedi çıkarılması gibi tasarruflarda bulunulup bulunulmadığı da araştırılacaktır (Elektrik Piyasası Lisans Yönetmeliğinin 57 nci maddesi). Ayrıca şirketin ödenmiş sermaye yükümlülüğünün yerine getirilip getirilmediğinin tespiti.
2 - Denetlenenin, piyasa faaliyetinin yanı sıra ilgili faaliyeti tamamlayıcı ve/veya gereği olan faaliyetler ile yan ürün faaliyetinde bulunması halinde, lisansında buna ilişkin hüküm bulunup bulunmadığı hususunda gerekli inceleme ve tespit çalışmalarını kapsar (Elektrik Piyasası Lisans Yönetmeliğinin 44 üncü maddesi). Bunun yanı sıra, denetlenenin piyasa dışı herhangi bir faaliyette bulunup bulunmadığı da araştırılacak, varsa bilgi verilecektir.
3 - Üretim faaliyeti gösteren denetlenen için; tesisler, piyasa faaliyetini tamamlayan ve/veya gereği olan faaliyetler ve piyasa faaliyeti sonucu oluşan yan ürünler bazında ayrı ayrı olmak üzere üretim/alış ve satış miktarlarının tespit edilmesi, diğer denetlenenlerin ise alış ve satış miktarının belirlenmesi ile ilgili inceleme ve tespit çalışmalarını kapsar. Bunun yanı sıra, üretim maliyeti ile alış (varsa) ve satış tutarları da belirtilecektir.
4 - Piyasada birden fazla faaliyette bulunan ve/veya aynı faaliyeti birden fazla tesiste veya bölgede yürüten lisans sahibi tüzel kişilerin, lisansa tabi her bir faaliyet veya faaliyette bulunulan her bir tesis veya bölge ile piyasa faaliyetini tamamlayan ve/veya gereği olan faaliyetler ve piyasa faaliyeti sonucu oluşan yan ürünlere ilişkin faaliyetleri için ayrı hesap ve kayıt tutma yükümlülüklerini yerine getirip getirmedikleri hususunda gerekli inceleme ve tespit çalışmalarını kapsar (Elektrik Piyasası Lisans Yönetmeliğinin 44 üncü maddesi).
5 - Denetlenenin ilgili mevzuat hükümleri gereğince gerçekleştirdikleri faaliyet ile ilgili tesis varlıklarını faaliyet türlerine göre muhtemel risklere karşı korumak amacıyla teminat altına alıp almadığı, teminat altına alma ile ilgili mevzuat hükümleri çerçevesinde istenen teminat kapsamında olup olmadığının belirlenmesi hususlarının tespitini kapsar (Elektrik Piyasası Lisans Yönetmeliğinin 47 nci maddesi).
6 -Denetlenenin ilgili mevzuat hükümleri uyarınca TEİAŞ veya ilgili dağıtım şirketi ile iletim veya dağıtım sistemine bağlantı ve/veya sistem kullanım anlaşması yapıp yapmadığı hususlarında gerekli inceleme ve tespit çalışmalarını kapsar (Elektrik Piyasası Bağlantı ve Sistem Kullanım Yönetmeliğinin 6 ve 12 nci maddeleri).
7 - Denetlenenin ilgili mevzuat hükümleri uyarınca Piyasa Mali Uzlaştırma Merkezi’ne kayıt yükümlülüğünü yerine getirip getirmediğinin tespiti ile kayda ilişkin bilgilerin verilmesini kapsar (Elektrik Piyasası Dengeleme ve Uzlaştırma Yönetmeliğinin 11 ve 21 inci maddeleri).
8- (Değişik:RG-01/10/2019-30905) Denetlenenin tarifesi düzenlemeye tabi faaliyet yürüten lisans sahibi tüzel kişi olması durumunda, bir önceki yıla ilişkin düzenlemekle yükümlü olduğu Yıllık Faaliyet Raporunu tanzim ederek her yılın Mayıs ayı sonuna kadar kendi internet sitelerinde yayımlayıp yayımlamadığı ve Kuruma sunup sunmadığı hususunda gerekli inceleme ve tespit çalışmalarını kapsar.
9 - Denetlenenin ilgili mevzuat hükümleri uyarınca ödemekle yükümlü olduğu Yıllık Lisans Bedeli tutarı ve ödemenin belirlenen süreler içerisinde yapılıp yapılmadığı hususlarının incelenmesini kapsar (Elektrik Piyasası ve Doğal Gaz Piyasasında Faaliyet Gösteren Lisans ve Sertifika Sahibi Tüzel Kişilerce Ödenmesi Gereken Yıllık Lisans Bedeli ile Katılma Payının Bildirim ve Tahsil Usulüne İlişkin Tebliğ).
10 - Yukarıda sıralanan hususlar dışında, denetlenenin mali yapısını ilgilendiren ve açıklanmasına önem atfedilen diğer hususlar değerlendirilecektir.
EK: 2
Doğal Gaz Piyasası Faaliyeti İzleme ve Değerlendirme Formu:
|
No
|
Konu
|
Yapılan Tespitler
|
|
1
|
Denetlenenin sermaye yapısında meydana gelen değişiklikler
|
|
|
2
|
Sigorta yaptırma yükümlülüğü
|
|
|
3
|
Lisans sahibinin yıllık doğal gaz alış/üretim ve satış miktarı ile hizmet satış miktarı
|
|
|
4
|
Isıl değerle ilgili düzenlemelere uyulup uyulmadığı
|
|
|
5
|
Dağıtım lisansı sahibinin gelirleri
|
|
|
6
|
Tarife
|
|
|
7
|
Hesap ayrıştırımı
|
|
|
8
|
Belediye ortaklığı ve iştirak yasağı
|
|
|
9
|
Faaliyet raporları
|
|
|
10
|
Yıllık lisans bedeli ve katılma payı
|
|
|
11
|
Diğer hususlar
|
|
AÇIKLAMALAR:
Yukarıdaki formda belirtilen maddeler aşağıda aynı sıra numarasıyla yapılan açıklamalar ışığında değerlendirilecektir:
1 - Denetlenenin lisansında yer alan ortaklık yapısıyla mevcut ortaklık yapısının karşılaştırılması neticesinde sermayenin % 10 (halka açık şirketlerde yüzde beş) veya daha fazlasını temsil eden payların doğrudan veya dolaylı olarak bir gerçek veya tüzel kişi tarafından edinilmesi, bir ortağa ait payların tüzel kişilik sermayesinin yüzde onunu aşması ve/veya anılan oranın altına düşmesi sonucunu veren pay edinimlerinin/pay devirlerinin tespiti halinde Kurul onayı alınarak lisansın tadil edilip edilmediği ya da lisans tadil talebinde bulunulup bulunulmadığı ile ilgili inceleme ve tespit çalışmalarını kapsar. Herhangi bir hisse devri söz konusu olmasa dahi, Kurul onayı alınmaksızın, mevcut hisseler üzerinde imtiyaz tesisi, imtiyazın kaldırılması veya intifa senedi çıkarılması gibi tasarruflarda bulunulup bulunulmadığı da araştırılacaktır (Doğal Gaz Piyasası Lisans Yönetmeliğinin 42 nci maddesi).
2 - Denetlenenin ilgili mevzuat hükümleri gereğince gerçekleştirdiği faaliyetler ile ilgili varlıklarını sigorta ettirip ettirmediği, yaptırılan sigortanın ilgili mevzuat hükümleri çerçevesinde istenen sigorta kapsamında olup olmadığının belirlenmesi hususlarının tespitini kapsar (Doğal Gaz Piyasası Lisans Yönetmeliğinin 34 üncü maddesi).
3 - Denetlenenin gösterdiği piyasa faaliyetine ilişkin yıllık doğal gaz alış/üretim ve satış miktarı ile hizmet satış miktarının piyasa faaliyeti ve/veya faaliyetin tesis bazında yürütülmesi halinde tesis bazında tespitini kapsar. Dağıtım lisansı sahibi tüzel kişiler için, yukarıda belirtilen satış miktarının tespitinde serbest tüketici ve serbest olmayan tüketici ayrımı da yapılacaktır.
4 - Denetlenenin, müşterilerine sattığı doğal gazın ısıl değerini tespit ettirip ettirmediği ve tespit edilen ısıl değerin referans olarak kabul edilen 9.155 Kcal/m3’lük değerden farklı olması durumunda, düzenlenen faturalarda miktar ve tutar olarak düzeltmelerin yapılıp yapılmadığına ilişkin inceleme ve tespit çalışmalarını kapsar (Doğal Gaz Piyasası Tarifeler Yönetmeliğinin 7 nci maddesi, Doğal Gaz Dağıtım Şirketlerinin Perakende Satışlarında Fiili Üst Isıl Değerin Uygulanması Hakkında Tebliğ ve tarifelere ilişkin Kurul kararları).
5 - Dağıtım lisansı sahibi tüzel kişiler için; denetim dönemi itibariyle satış tutarının serbest tüketici ve serbest olmayan tüketici ayrımı dikkate alınmak suretiyle tespiti, taşıma hizmeti neticesinde elde edilen gelirin tespitinin yanı sıra, bağlantı hizmeti gelirinin, sayaç gelirinin, güvence bedellerinin, sayaç açma ve kapama bedelleri ile diğer gelirlerin ayrı ayrı tespiti çalışmalarını kapsamaktadır.
6 - Dağıtım lisansı sahibi tüzel kişilerin ilgili mevzuat hükümleri uyarınca uyguladıkları; taşıma bedeli, perakende satış fiyatı, abone bağlantı bedeli (Bağlantı bedeli + sayaç bedeli), güvence bedeli ve sayaç açma kapama bedelinin tespitini kapsamaktadır (Söz konusu tarifelere ilişkin Kurul kararları).
7 - Piyasada birden fazla faaliyette bulunan ve/veya aynı faaliyeti birden fazla tesiste yürüten lisans sahibi tüzel kişilerin, lisansa tabi her bir faaliyet veya faaliyette bulunulan her bir tesis için ayrı hesap ve kayıt tutma yükümlülüklerini yerine getirip getirmedikleri hususunda gerekli inceleme ve tespit çalışmalarını kapsar. Bunun yanı sıra, dağıtım şirketlerinin, serbest tüketiciler ve serbest olmayan tüketicilere yaptığı satış faaliyetleri ile sistem kullanıcılarına verdikleri taşıma hizmetleri için ayrı hesap tutup tutmadıkları ve bu hesaplar arasında çapraz sübvansiyon yapıp yapmadıkları da irdelenerek ayrıntılı bilgi verilecektir (Doğal Gaz Piyasası Lisans Yönetmeliğinin 35 inci maddesi).
8 - Şehir içi doğalgaz dağıtım faaliyeti göstermek üzere Kurumdan lisans almış tüzel kişilerin, yetki aldıkları şehirde bulunan belediye veya belediye şirketini sermaye koyma şartı aramaksızın, yüzde on nispetinde dağıtım şirketine ortak olmaya davet etme yükümlülüğünü yerine getirip getirmediği, bunun yanı sıra dağıtım lisansı sahiplerinin şehir içi dağıtım faaliyeti dışında gerek kendisi gerekse iştirakleri yoluyla başka bir faaliyette bulunamayacağından hareketle iştirak ilişkisine girip girmediği hususlarına ilişkin tespit çalışmalarını kapsar (Doğal Gaz Piyasası Kanununun 4 üncü, Doğal gaz Piyasası Dağıtım ve Müşteri Hizmetleri Yönetmeliğinin 21 inci ve 22 nci maddeleri).
9 - Denetlenenin bir önceki yıla ilişkin düzenlemekle yükümlü olduğu Yıllık Faaliyet Raporunu tanzim ederek izleyen yılın Nisan ayı sonuna kadar Kuruma sunup sunmadığı hususunda gerekli tespit çalışmalarını kapsar (Doğal Gaz Piyasası Lisans Yönetmeliğinin 40 ıncı maddesi).
10 - Denetlenenin ilgili mevzuat hükümleri uyarınca ödemekle yükümlü olduğu Yıllık Lisans Bedeli ile Katılma Payı tutarı ve ödemelerin belirlenen süreler içerisinde yapılıp yapılmadığı hususlarının incelenmesini kapsar (Elektrik Piyasası ve Doğal Gaz Piyasasında Faaliyet Gösteren Lisans ve Sertifika Sahibi Tüzel Kişilerce Ödenmesi Gereken Yıllık Lisans Bedeli ile Katılma Payının Bildirim ve Tahsil Usulüne İlişkin Tebliğ).
11 - Yukarıda sıralanan hususlar dışında, denetlenenin mali yapısını ilgilendiren ve açıklanmasına önem atfedilen diğer hususlar değerlendirilecektir.